Nowenna pompejańska czy pompejska?

Tak nieco na marginesie nowenny pompejańskiej pojawia się pytanie o zasady językowe. Funkcjonuje bowiem także wyrażenie nowenna pompejska.  Jednak Słownik Języka Polskiego wskazuje na następującą pisownię:

A więc prawidłowe jest pierwsze określenie: nowenna pompejańska. Przymiotnik „pompejski” to archaizm językowy.

Skoro o archaizmach: warto też zapamiętać, że „Pompeje” odmieniamy inaczej niż „Pompeia” w liczbie mnogiej, a więc jedziemy do Pompejów, a nie: do Pompei (por. SJP).

Dawniej stosowano nazwę starożytnego miasta „Pompeja” i odmieniano ją w dopełniaczu jako Pompei. Za dowód niech posłuży wiersz Kamila Norwida pt. „Pompeja”:

Do arku, który służy za Pompei bramę,

Wiedzie ulica Grobów, niby cmentarz długi;

A groby są rozlicznych kształtów: jedne same,

Udzielnych groby osób, inne mieszczą sługi (…)

Podsumujmy: najlepiej używać zwrotu „nowenna pompejańska”, a nazwę „Pompeje” odmieniać wg następującego klucza: Pompeje, -ów, -om, –, -ami, -ach. 🙂

I jeszcze coś znalezione w Poradni językowej.

2010-12-01 20:58

Pytanie: Jak należy zapisać nazwę modlitwy: Nowenna pompejańska czy Nowenna Pompejańska? (Chodzi o ten drugi wyraz – nie wiem, czy dużą literą, czy małą).

Odpowiedź: Jeżeli uznamy, że ta nowenna to jedna rozbudowana modlitwa, jej tytuł powinniśmy pisać Nowenna pompejańska (oczywiście w Pani tekstach całość albo tylko kursywą, albo tylko w cudzysłowie). Ale równie dobrze można potraktować ją jako pewien sposób odmawiania Różańca i stosować w przypadku jej zapisu tylko małe litery, czyli nowenna pompejańska. Byłaby ona wówczas traktowana podobnie jak liturgia godzin – forma codziennej modlitwy Kościoła (jednak w przeciwieństwie do Liturgii godzin jako tytułu książki, która zbiera poszczególne teksty modlitwy brewiarzowej) lub jak jakieś nabożeństwo (por. też pisane małymi literami nabożeństwo majowe).